“Báo đen” Eusebio: Một thời lừng lẫy

[notAbot]

Sự ra đi của huyền thoại số 1 trong lịch sử bóng đá Bồ Đào Nha Eusebio đã để lại muôn vàn tiếc nhớ, không chỉ trong nội bộ quốc gia vùng Iberia này mà còn trên toàn thế giới. Sự yêu thích và hâm mộ không có mẫu số chung, nên việc nhiều người (trong đó có Henrique Calisto, cựu HLV trưởng đội tuyển Việt Nam) khẳng định Eusebio là cầu thủ vĩ đại nhất lịch sử, hơn cả Pele, là điều có thể hiểu được.

Eusebio: "Tôi tin vào fair-play, tôi là bạn của mọi cầu thủ"



Thuở còn thi đấu, Eusebio luôn đạt hiệu suất ghi hơn 1 bàn/trận. "Báo đen" giỏi đến mức ông được coi như tài sản quốc gia. Sau khi chứng kiến Eusebio trở thành Vua phá lưới của World Cup 1966, Inter Milan đã chuẩn bị chi 3 triệu euro (kỷ lục thế giới thời ấy) để chiêu mộ ông. Nhưng nhà độc tài Salazar thời ấy đã ra sắc lệnh cấm Eusebio ra nước ngoài thi đấu.

Không việc gì phải bàn cãi, trong thập niên 1960 thì Eusebio là cầu thủ vĩ đại nhất. Không như Pele có một dàn sao nâng bước, Eusebio đã một mình đưa đội tuyển Bồ Đào Nha lên thành thế lực tại châu Âu. Ông giúp đội bóng Benfica đánh bại Real Madrid để giành chiếc Cúp C1 đầu tiên và duy nhất trong lịch sử, và đấy lại là Real của những Alfredo di Stefano, Ferenc Puskas...

"Báo đen" là một con người gần gũi và dễ mến. Khi ông chống chọi với bệnh tật, gần như mọi danh thủ trên thế giới như Johan Cruyff, Franz Beckenbauer, Pele hay Bobby Charlton đều thường xuyên hỏi han, thăm viếng. Giờ thì ông đã vĩnh viễn nằm xuống. Xin gửi đến bạn đọc bài phỏng vấn cuối cùng của Eusebio dành cho tờ Four Four Two.



* Ông lớn lên tại Mozambique, một thuộc địa của Bồ Đào Nha. Ông xem mình là người châu Phi hay người Bồ Đào Nha? Tôi hỏi vậy vì vẫn có nhiều người xem ông là cầu thủ vĩ đại nhất của châu Phi...

Tôi không phân biệt 2 quốc gia này. Đấy là một câu hỏi mang tính chính trị, mà tôi thì không phải là chính trị gia. Mozambique, cùng với Angola, Sao Tome, Guinea là những thuộc địa của Bồ Đào Nha nhưng tất cả đều độc lập.

Khi Mozambique độc lập, Tổng thống đã đưa cho tôi và gia đình mình 4 hộ chiếu khác nhau. Tôi đã chọn Bồ Đào Nha vì tôi đã sống gần như cả đời mình ở đấy, nhưng tôi không bao giờ quên nơi mình sinh ra. Tôi dành thời gian để về lại Mozambique mỗi năm.



* Tôi có đọc đâu đó là ông từng là VĐV bóng rổ, thậm chí còn là nhà vô địch U19 Bồ Đào Nha bộ môn điền kinh cự ly 100m, 200m và 400m?

Khi đến Bồ Đào Nha, tôi ký hợp đồng để chơi bóng đá và chỉ để chơi bóng đá mà thôi. Nhưng khi còn ở châu Phi, tôi đã tập luyện nhiều môn khác nhau. Ngày ấy ở đây chưa có nhiều cầu thủ chuyên nghiệp, bạn có thể chơi ở bất kỳ vị trí nào mình thích và chơi song song nhiều môn khác. Khi đến Bồ Đào Nha mọi thứ buộc phải dừng lại bởi tôi chỉ có thể tập trung cho bóng đá mà thôi. Đúng là tôi rất nhanh, nhưng tôi không biết rõ mình chạy 100m mất bao nhiêu lâu.



* Ông chơi cho CLB cung cấp cầu thủ cho Sporting Lisbon là Sporting Lourenco Marques, nhưng sau đấy lại ký cho Benfica. Có thật là quan chức của CLB Benfica đã bắt cóc ông trên đường ông đến Bồ Đào Nha, buộc ông phải ở lại ngôi làng dành cho ngư dân và tập luyện một mình trên bờ biển?

Không, tất cả đều là dối trá. Mẹ tôi ký hợp đồng với Benfica với giá 250 contos (khoảng 1.250 euro ngày nay) và nhấn mạnh: "Nếu con trai tôi không thể thích nghi, số tiền đặt cọc tại ngân hàng Mozambique sẽ được hồi lại không thiếu một xu". Thậm chí khi đến Benfica, tôi đã có sẵn vé máy bay khứ hồi.

Nghĩa là bản hợp đồng với Benfica thực ra đã ký từ tận Mozambique. 3 tháng sau đó câu chuyện mà anh vừa kể được loan đi, chủ yếu là do những người của Sporting dựng lên mà thôi.



* Ông có biệt danh là Báo đen và Ngọc trai đen. Ai là người dựng nên những biệt danh này?

"Báo đen" là biệt danh do báo chí Anh đặt. Họ gọi thế vì tôi nhanh và uyển chuyển. Cả 2 biệt danh ấy tôi đều thích cả.

Eusebio dũng mãnh trên sân cỏ​

* Một năm sau khi gia nhập Benfica, ông đối đầu với Real Madrid vĩ đại trong trận chung kết Cúp C1 năm 1962. Cảm giác thế nào khi chơi với toàn những huyền thoại của đối phương?

Tôi thất rất thoải mái. Tôi có tâm lý vững vàng và càng chơi với đội bóng mạnh, tôi lại càng hưng phấn hơn. Tôi cũng khao khát được chứng tỏ mình hoàn toàn có thể làm được những gì mà Alfredo Di Stefano và Ferenc Puskas làm được.



* Ông ghi 2 bàn cuối để nhấn chìm Real Madrid 5-3. Ba phút tuyệt vời ấy đã thay đổi sự nghiệp và cuộc sống như thế nào?

Không, tôi không thể nói 3 phút ấy đã thay đổi đời mình. Sự nghiệp của tôi đã phát triển rất nhanh, theo từng năm và tiến bộ liên tục cho đến khi tôi trở thành Vua phá lưới của World Cup và được nhìn nhận như một trong những cầu thủ hay nhất thế giới. Tôi không thể quên những lời khuyên của những đồng đội đi trước. Tôi đã học hỏi họ để trưởng thành hơn trong cuộc sống.



* Trong một trận đấu tại Cúp C1 hồi cuối thập niên 1960, Benfica của ông chỉ có thể loại đội bóng nghiệp dư Glentoran của CH Ireland nhờ luật bàn thắng sân khách. Ông nhớ trận đấy chứ?

Tôi nhớ chứ. Chúng tôi hòa họ 1-1 tại Glentoran rồi hòa tiếp 0-0 trên sân nhà Da Luz. Ngày ấy Benfica đã rất nổi tiếng còn đội bóng Ireland kia hầu như không ai biết cả. Họ đã phòng ngự từ đầu đến cuối trên sân nhà và kết quả là 1-1. Đến trận lượt về, chúng tôi nghĩ họ sẽ phải tấn công. Không ngờ họ còn phòng ngự khủng khiếp hơn nữa. Nhưng kết quả ấy là đủ để Benfica đi tiếp.



* Trận chung kết Cúp C1 năm 1968, ông đã có thể kết liễu trận đấu khi đối mặt với thủ thành Man United, Alex Stepney. Và ông đã sút thẳng vào người ông ấy rồi... vỗ tay. Cái vỗ tay ấy có ý nghĩa gì, để người ta quên đi cú sút dở của ông ư?

Tôi vỗ tay cho Alex Stepney vì anh ấy đã có một pha cứu thua tuyệt vời. Tôi luôn là người tôn trọng sự fair play trong bóng đá. Anh ấy chơi hay thì tôi vỗ tay. Không có gì khác nữa cả.



* Bí quyết thành công của Benfica ở thời ông là gì? Chiến thuật kiểu Brazil của Bela Guttman, sự nhập cư của các cầu thủ châu Phi hay đơn giản là những pha ghi bàn của ông?

Bí quyết là ở đội ngũ. Bela Guttman là trước hết, nhưng sau đó chúng tôi cũng có Otto Gloria và Fernando Riera. Các cầu thủ giữ vai trò quan trọng, từ CLB lên đến đội tuyển. Bồ Đào Nha thành công tại World Cup 1966 cũng nhờ có đến 8 cầu thủ Benfica trong đội hình, chỉ có 1 người của Sporting và 1-2 người của Porto.

Đội ngũ ngày ấy đã chơi cạnh nhau suốt 10 năm. Điều ấy hoàn toàn bất khả thi trong thời đại ngày nay. Khi bạn đã chơi với nhau cạnh 10 năm thì có lẽ không cần HLV nữa. Khi nhận bóng, tôi biết chính xác đồng đội mình đang ở đâu.

Lý lịch trích ngang

Tên đầy đủ: Eusébio da Silva Ferreira

Ngày sinh: 25-1-1942

Ngày mất: 5-1-2014

Nơi sinh: Lourenço Marques, Mozambique

Cao: 1,75 mét

Vị trí: trung phong

Sự nghiệp thi đấu

1957–1960 Sporting de Lourenço Marques 42 trận (77 bàn)

1960–1975 Benfica 725 (727)

1975 Boston Minutemen 7 (2)

1975 Monterrey 10 (1)

1975–1976 Toronto Metros-Croatia 25 (18)

1976 Beira-Mar 12 (3)

1976–1977 Las Vegas Quicksilvers 17 (2)

1977–1978 Uniao de Tomar 12 (3)

1978–1979 New Jersey Americans 4 (5)

Sự nghiệp quốc tế

1961–1973 Đội tuyển Bồ Đào Nha 64 (41)

 

[notAbot]

Eusebio: "Cristiano Ronaldo sẽ thay thế tôi"



* Ông có bao giờ nghĩ đến chuyện rời Benfica khi ở đỉnh cao phong độ? Có phải nhà độc tài Salazar đã ngăn ông ra nước ngoài?

Đúng là như vậy. Thật không may là tôi không được trải nghiệm cảm giác chơi ở nước ngoài, dù nhìn lại sự nghiệp, tôi không thể nói việc ở lại trong nước là dở. Nhưng ở thời điểm ấy, tôi quả thật đã thất vọng vì nếu sang Italia thu nhập của tôi đã tốt hơn.

Tôi suýt nữa đã ký với Inter Milan năm 1966 thông qua vợ tôi, đang sống tại Italia. Giá chuyển nhượng dự kiến là 3 triệu USD, rất nhiều và là một kỷ lục. Ở một tháng tại Italia, tôi có thể kiếm được tương đương 3 năm tại Benfica, tôi có thể dùng tiền ấy mà mua phân nửa thành phố Lisbon. Còn về chính quyền Salazar, tôi chỉ có thể nói là ông ấy yêu nước mình, chưa từng cướp bóc của ai. Khi chết đi, Salazar không để lại nhiều tài sản vì với ông tiền bạc không phải là mối bận tâm. Khi tôi đến và nói chuyện với ông ấy về chuyển nhượng, Salazar đã nói: "Anh là di sản của Bồ Đào Nha, anh không đi được".

Ronaldo sẽ thay thế Eusebio​

Tôi xem mình là một công dân của thế giới, nhưng họ không nhìn theo cách đó. Thật lạ lùng là khi tôi đi cùng với phái đoàn Tổng thống Bồ Đào Nha, mọi người không nhận ra nguyên thủ nước tôi mà chỉ nhận ra tôi. Có thể nói Benfica đã rất may mắn vì Eusebio đã dành trọn đời để thi đấu cho họ.



* Ông đã chơi với những huyền thoại lẫy lừng nhất của bóng đá thế giới - Pele, Best, Di Stefano, Puskas, Charlton. Theo ông, ai là giỏi nhất?

Họ đều là những siêu sao. Nhưng giỏi nhất ư? Alfredo Di Stefano. Ông ấy hội đủ mọi yếu tố của một thiên tài.



* Trong trận đấu với Brazil, ông đã mắng một đồng đội vì vào bóng thô bạo với Pele. Ông nói gì vào lúc ấy thế?

Tôi không hề tức giận với đồng đội của mình. Pele là đối thủ nhưng cũng là một người bạn. Hôm ấy Pele không cần phải ra sân, nhưng anh ta vẫn cố vào thi đấu. Morais thực hiện một pha xoạc bóng. Tôi không tức giận với Morais mà chỉ bày tỏ sự ủng hộ dành cho Pele.



* Có thật là sau trận bán kết World Cup 1966, ông hay tin tuyển Anh sẽ đến một rạp chiếu bóng ở Leicester nên đến đấy trước để chờ tặng cho Bobby Charlton một chai rượu?

Bobby quả là một người bạn của tôi. Nhưng chờ tặng rượu ư? Chuyện này không có. Thời ấy tôi có rất nhiều người bạn chơi cho tuyển Anh: Charlton, Denis Law, George Best. Tôi là fan của Man United.

Trong thế giới bóng đá, bạn vẫn có thể có nhiều bạn bè. Khi tôi gặp vấn đề về sức khỏe, tôi nhận được lời thăm hỏi của tất cả: Cruyff, Beckenbauer, Pele, và Bobby Charlton. Điều ấy thật ấm áp.



* Trải nghiệm tại sân Wembley của ông không đáng nhớ mấy. Ở ấy ông đã bị loại khỏi World Cup 1966 và thua 2 trận chung kết Cúp C1 cùng Benfica. Ông có vui khi sân này bị giật sập không?

Tôi không hề buồn với những trải nghiệm tại Wembely. Tôi đã chơi ở đó và ghi bàn. Tôi chỉ thất vọng vì đội nhà thua trận, nhưng tôi vui vì những trải nghiệm của bản thân, được chơi bóng tại một trong những sân đẹp nhất thế giới.



* Nhìn lại sự nghiệp, bàn thắng nào của ông đẹp nhất?

Nó đến trong trận Benfica gặp La Chaux de Fonds (Cúp C1, vòng 2, mùa 1964-65, Benfica thắng 5-0). Tôi từng ghi nhiều bàn vào lưới những đội bóng lớn nhưng tôi xem pha ghi bàn này là đẹp nhất.

Nó là một sản phẩm của nghệ thuật. Tôi chơi một-hai với Simoes và đối mặt với 2 hậu vệ. Tôi giả vờ tung một cú sút, hậu vệ kia che mặt lại, tôi tâng bóng qua anh ta, rồi giả vờ tung một cú sút nữa, hậu vệ còn lại cũng che mặt và thế là tôi tâng bóng tiếp. Lúc bóng chạm đất thì tôi tung cú vô lê, thủ môn đối phương vừa nhổm người thì bóng đã ở trong lưới rồi. Mọi người ăn mừng, thậm chí thủ môn của đối phương cũng tán thưởng tôi.



* Có thật là Jose Mourinho đã gọi điện để xin ông lời khuyên? Ông có muốn mình trẻ lại để chơi bóng cho "Người đặc biệt"?

Mourinho là một người bạn. Tôi biết anh ấy suốt một thời gian dài, từ trước khi anh ấy trở thành HLV cơ. Chúng tôi nói chuyện, về nghề bóng đá và về cuộc sống gia đình. Đấy là một HLV tài năng có thể cầm quân cho bất kỳ đội nào trên thế giới. Nhưng thời gian đâu thể trở lại. Eusebio đã thành "báo già" mất rồi, đâu có duyên được đá cho Mourinho.

Eusebio là cầu thủ bóng đá vĩ đại nhất Bồ Đào Nha​

* Năm 2003, ông được bầu là cầu thủ vĩ đại nhất trong lịch sử bóng đá Bồ Đào Nha. Cristiano Ronaldo có khả năng thay thế vị trí này của ông không?

Có. Hoàn toàn có. Cristiano đang đi trên con đường đó, không chỉ bởi anh ấy hay nhất Bồ Đào Nha mà còn hay nhất thế giới nữa.



* Theo ông, cầu thủ ngày nay và ngày trước ai giỏi hơn?

Điều kiện thi đấu ngày nay đã tốt hơn. Quả bóng nhẹ hơn, giày tốt hơn, sự chuẩn bị chu đáo hơn. Tôi rất nhanh, lừa bóng giỏi và bén nhạy nữa. Tôi nghĩ đá vào thời nay tôi sẽ ghi nhiều bàn hơn.



* Khoảnh khắc đáng nhớ nhất trong sự nghiệp của ông là gì?

Thật khó để chọn. Vào chung kết Cúp C1 khi vừa gia nhập Benfica và ghi 2 bàn vào lưới Real của Di Stefano là một trải nghiệm tuyệt vời. Khi ông ấy đề nghị tôi đổi áo, tôi đã cảm thấy sung sướng vô cùng. Trở thành Vua phá lưới của World Cup 1966 cũng là một khoảnh khắc tuyệt diệu. Nhưng tôi chọn trận chung kết Cúp C1 năm 1962 là đáng nhớ nhất. Khi ấy tôi chỉ vừa 19 tuổi, vừa chân ướt chân ráo ở châu Phi sang.